Nieuws
190-tal ondertekenaars voor charter met concrete doelstellingen en werkpaden
Buildwise en Embuild hebben hun schouders gezet onder het project bio-circulair bouwen. Op 21 maart vond op de biodiverse en innovatieve site Labiomista te Genk het lanceringsevenement plaats met al wie het het charter bio-circulair bouwen wou ondertekenen. Uiteindelijk hebben een 190-tal bedrijven en organisaties dit engagement aangegaan waarvan er een 100-tal op het evenement zelf zijn komen opdagen.
Door dit charter te onderschrijven engageren de ondertekenaars zich ertoe om maximaal bij te dragen tot vier doelstellingen en mee te werken aan vijf werkpaden. De concrete doelstellingen werden als volgt geformuleerd.
Volwassen bio-economische keten
Tegen 2030 moet een volwassen bio-economische keten tot stand zijn gekomen en zijn bio-circulaire bouwmaterialen mainstream geworden. 20% van de materiaalkeuzes in nieuwbouwprojecten en aanbestedingen moeten tegen dan bio-circulair zijn. De structuurelementen en/of hoofdisolatiematerialen zijn tegen 2030 biocirculair bij 1 op 5 nieuwbouwprojecten en renovaties worden met hoofdzakelijk bio-circulaire materialen uitgevoerd. Tegen 2050 zijn, waar het technisch mogelijk is, bio-circulaire bouwmaterialen de norm.
Tegelijk heeft de basistekst van het charter ook oog voor de bouwtechnische duurzaamheid van bio-circulaire materialen. Zij moeten beschikken over de nodige certificeringen zodat er geen beperkingen meer zijn voor hun toepassing. Bovendien moeten bio-circulaire bouwmaterialen en -methodes integraal deel uitmaken van alle bouwopleidingen.
Nog een doelstelling tegen 2030 bestaat erin dat de lokale landbouw een aantrekkelijk rendement uit het telen van gewassen voor de bouwsector haalt en aan de stijgende vraag vanuit de bouwsector kan voldoen. Tenslotte stellen de ondertekenaars zich tot doel om tegen 2030 zicht te hebben op hun CO2-equivalent-uitstoot en beschikken zij over een stappenplan om die uitstoot terug te dringen.
Kennis bundelen en informatiekloof dichten
Om de vooropgestelde ambities te realiseren, onderscheidt het charter bio-circulair bouwen vijf werkpaden. Een eerste werkpad bestaat erin bestaande kennis te bundelen en deze gebruiksvriendelijk maken. Rond bio-circulair bouwen loopt al veel onderzoek maar het onderzoek is vaak versnipperd en niet altijd éénduidig.
Een tweede werkpad betreft het dichten van de informatiekloof tussen bio-circulaire en klassieke materialen. Momenteel is het vaak te moeilijk of zelfs onmogelijk om voor bepaalde bio-circulaire materialen te kiezen, omdat essentiële data of certificaten ontbreken waar dit bijvoorbeeld gevraagd wordt in een bestek.
Regelgeving en draagvlak
Een derde werkpad heeft te maken met het te voeren beleid. Regelgeving, subsidiemechanismen en gunnings- of selectiecriteria bij aanbestedingen zijn hierbij de meest voor de hand liggende instrumenten. Maar regelgeving volstaat niet. Daarnaast moet een draagvlak tot stand komen door te communiceren en te enthousiasmeren. Opdrachtgevers, ontwerpers en studiebureaus, producenten en verdelers, onderzoeks- en onderwijsinstellingen zullen het belang van bio-circulair bouwen moeten helpen uitdragen.
Tenslotte zal de keten blijvend moeten inzetten op innovatie zoals onder meer onderzoek naar nieuwe types van gewassen en oogsttechnieken en het verbeteren van bindmiddelen, additieven, composieten en installatiemethoden waarmee aanzienlijke reducties in CO₂-uitstoot en milieu-impact worden bereikt.
Meer prijzenstabiliteit
Op het lanceringsevent op 21 maart sprak Caroline Deiteren, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen, over de nood aan meer stabiliteit met de prijzen van bouwmaterialen. Dat kunnen wij bereiken door ze zelf te kweken. Bio-circulair bouwen biedt nog een ander voordeel: de bouw kan daardoor CO2 capteren in plaats van CO2 uit te stoten. Maar daarvoor moeten wij wel tot een volwaardig ecosysteem van producenten en verwerkers komen. Opschaling is daartoe essentieel: niet alleen meer productie maar ook meer afname.
Jan Desmyter, directeur Stakeholder Relations van Buildwise, legde uit dat Buildwise nu meer beroepsoverschrijdend en multidisciplinair werkt en in co-creatie met stakeholders, onder meer voor haar nieuw strategisch plan. Het gebruik van materialen is in constante beweging. De meerwaarde van Buildwise bestaat er dan vooral in om naast de milieu- ook de bouwtechnische kwaliteiten van materialen te onderzoeken, zoals hun weerstand tegen zon, regen en wind. Over circulair bouwen heeft Buildwise trouwens al een aantal technische nota's en innovation papers gepubliceerd. Wat haar rol als katalystor van kennisdeling bevestigt.
Samenwerken met landbouw
Elena Doms, CEO van +Earth+, ging dieper in op bio-circulaire materialen die tegelijk de bodem niet uitputten. Op die manier zal er ruimte zijn voor voedsel- én voor materialenproductie: "Wij hebben nood aan holistische oplossingen en moeten dus werk maken van een kruisbestuiving tussen bouw en landbouw. De natuur is circulair. Dat model moeten wij verder volgen."
Lode Ceyssens, voorzitter van de Boerenbond, vermelde een extra F voor de landbouw: naast food, fun (hoevetoerisme) en fuel (hernieuwbare bio-energie) nu ook fiber. "De bio-economie is belangrijk omdat wij daardoor minder afhankelijk worden van niet-hernieuwbare producten. Bovendien bieden vezelgewassen als extra voordeel dat zij de bodem opnieuw verrijken".
Aandacht voor juiste toepassing
In het daaropvolgende panelgesprek vroeg Roel Coose van Eltherm, een isolatiebedrijf dat zich meer en meer toelegt op ecologisch isoleren, aandacht voor de juiste toepassing van bio-circulaire materialen: werk aan de winkel voor voorschrijvers en ontwerpers. Axel Segers van Exie, producent van kalkhennepisolatie, drong aan op een sneller certificatieproces voor die producten.
Dirk Thijs van ontwikkelaar en bouwer van circulaire bouwconcepten O3 Shift verwees naar Nederland waar wooncorporaties en institutionele beleggers op het vlak van circulair bouwen meer dan in Vlaanderen een trekkende rol vervullen. Inge Neve, CEO van VITO, stelde dat samenwerking op basis van testen en de uitwisseling van resultaten essentieel is voor een bio-ecologische doorbraak.
Stap-voor-stap aanpak
Joris Relaes, administrateur-generaal van ILVO (Instituut voor Landbouw Visserij en Voedingsonderzoek), pleitte voor een stap-voor-stap benadering bij de uitbouw van de bio-circulaire waardeketen. "Het heeft geen zin blindweg bepaalde gewassen te telen als daar onvoldoende verwerkingscapaciteit tegenover staat. Want dan zullen de prijzen instorten. Het is dus belangrijk om met de diverse betrokken spelers afspraken op lange termijn te maken."
Daarna moedigde Jo Brouns, Vlaams minister van Omgeving en Landbouw, de deelnemers aan om vast te houden aan hun duurzaamheidsagenda, in evenwicht met het welvaartsidee, ondanks de tegengestelde wind die nu vanuit de VS waait maar die tegelijk Europa erop wijst dat zij zelf meer voor haar eigen veiligheid, voeding en grondstoffen zal moeten zorgen.
Foto header: Future Garden, LABIOMISTA, Genk (BE) © Koen Vanmechelen, photo by Jeroen Verrecht, 2024
